Instalacje elektryczne - praktyczny poradnik!

Nim zaczniemy montować instalację elektryczną, powinniśmy zaplanować ewentualne możliwości rozbudowy – gniazd, punktów świetlnych czy wyłączników do późniejszego wyposażenia domu w elektroniczny sprzęt.

Zanim prąd dojdzie do danego urządzenia, przechodzi przez pewne urządzenia będące pomiędzy odbiornikiem a elektrownią.

Przyłączem nazywamy pewne odgałęzienie, które dochodzi z sieci do budynku (drogą podziemną lub nadziemną). Doprowadza ono prąd do miejsca, w którym dochodzi ono do wewnętrznej lini zasilającej. W złączu tym umieszczone są zabezpieczenia, dostosowane do pewnego maksymalnego obciążenia instalacji elektrycznej.

Złącze zwykle umieszczane jest na zewnętrznej ścianie domu, lub tuż przy ogrodzeniu. Zależy to od sposobu doprowadzenia przyłącza.

Za złączem instaluje się licznik, który rozlicza zużycie prądu. Wszystkie urządzenia znajdujące się pomiędzy złączem a licznikiem są zaplombowane i mają do nich dostęp jedynie w pełni uprawnieni pracownicy. Sposób instalacji tego odcinka jest narzucany z góry przez lokalny zakład energetyczny.

Rozdzielnica główna jest najważniejszą, a przy tym podstawową częścią instalacji elektrycznej. Skrzynka ta zabezpiecza oraz steruje poszczególnymi jej częściami. Do rozdzielnicy doprowadzamy tzw. specjalne obwody, czyli przewody doprowadzające prąd do poszczególnych urządzeń elektrycznych. Każdy taki obwód jest oddzielnie zabezpieczany przez wyłączniki nadprądowe.

Dzięki podziałowi na klika bądź kilkanaście obwodów, ryzyko przeciążenia instalacji znacznie spada, a w razie awarii mamy możliwość wyłączania każdego obwodu oddzielnie. Według przepisów, jeden obwód nie powinien zasilać więcej niż 10 gniazd wtykowych bądź 20 punktów świetlnych. Natomiast odbiorniki o dużym poborze mocy (np. pralki, lodówki bądź urządzenia grzewcze) powinny mieć własny obwód. Obwody trójfazowe również powinny mieć oddzielne zabezpieczenia. Podział instalacji elektrycznej na obwody zapewnia nam równomierne obciążenie na poszczególnych fazach zasilania.

Doprowadzeniem prądu do konkretnych urządzeń zajmują się przewody zasilające. Obciążenie zasilanego obwodu wyznacza nam jakiego rodzaju i przekroju przewodu powinniśmy użyć. Mamy 3 sposoby instalcji przewodów elektrycznych:

  • podtynkowa – przewody prowadzone w specjalnych rurkach (peszle) układanych w bruzdach wykutych w ścianach
  • wtynkowa – w warstwie tynku
  • natynkowa – na jego powierzchni

Instalacja podtynkowa – wykonanie jej jest najbardziej pracochłonne, lecz w przypadku awarii bądź rozbudowy bardzo wygodnie wprowadzamy przewody do wcześniej przygotowanych peszli. Do jej montażu wykorzystujemy pojedyncze przewody typu DY.

Instalacja wtynkowa – wykonanie jej jest znacznie szybsze niż w przypadku instalacji podtynkowej. Polega na ułożeniu przewodów na surowym murze, a następnie na pokryciu go tynkiem. Wadą jej jest konieczność kucia nowej bruzdy w ścianie w razie awarii.

Instalacja natynkowa – instalacja ta zwykle prowadzona jest w estetycznych listwach (np. przy podłodze). Odpowiednio do sposobu montażu przewodów dobieramy osprzęt instalacyjny. Instalacje trzeba prowadzić w liniach prostych, a odgałęzienia muszą odchodzić prostopadle. Warto również w pewien sposób oznaczyć gdzie przebiega instalacja natynkowa, by zmniejszyć ryzyko uszkodzenia jej, podczas czynności takich jak np. wiercenie otworów w ścianie.

W budownictwie szkieletowym, gdzie role ścian pełnia płyty kartonowo gipsowe, przewody elektryczne umieszczamy we wnętrzu „szkieletu”. Natomiast gniazdka i wyłączniki montuje się w specjalnych puszkach z zaczepami.

Obecne przepisy wymagają by instalacje elektryczne były prowadzone trzema przewodami dla obwodów jednofazowym i pięcioma przewodami dla obwodów trójfazowych. Dodatkowo przewód ochronny (oznaczany symbolem „PE”) powinien być podłączony do styku ochronnego gniazda lub oprawy. Powinniśmy pamiętać też, że barwa koszulki izolacyjnej, określa nam jego funkcję w instalacji. Kolor jasnoniebieski określa przewody neutralne (oznaczane symbolem „N”), a kolor żółtozielony przewody ochronne.

Rozmieszczenie punktów odbioru powinno umożliwiać podłączenie wszystkich urządzeń elektrycznych, tak by nie było konieczne używanie przedłużaczy, bądź rozgałęźników. Niestety na etapie budowy, precyzyjne określenie gdzie znajdować się będą sprzęty elektryczne może być trudne, lecz warto wcześniej określić gdzie będą stały urządzenia RTV bądź komputery. Urządzenia te potrzebują wielu gniazd, więc w tych miejscach warto założyć po 3-4 podwójne gniazda. Przewidując korzystanie z dużej ilości sprzętów elektronicznych, należałoby montować gniazdka w odległości 2 metry od siebie i około 20 cm nad podłogą

W pomieszczeniach narażonych na wilgoć (kuchnia, łazienka) należy montować gniazdka na wysokości około półtora metra i muszą być to gniazdka hermetyczne (IP minimum 44) wyposażone w styk ochronny. 60 cm od wanny bądź brodzika nie wolno montować gniazd, a oprawy oświetleniowe muszą mieć 2 klasę izolacji.

Jako dodatkową ochronę powinno się zamontować wyłączniki różnicowo-prądowe. Czas ich reakcji to 15-20 milisekund i włączają się one gdy w urządzeniach pojawiają się przebicia.

By wyeliminować zagrożenie pożarowe bądź porażenia prądem, na skutek uszkodzenia izolacji przewodów, należy zabezpieczyć obwód elektryczny urządzeniem różnicowo-prądowym o znamionowych natężeniu prądu zadziałania nie przekraczającym 0.5A, które odetnie dopływ prądu.